De Madonna met Kind en kanselier Rolin

In het Louvre in Parijs, waar de mensen altijd op de beroemde kunstwerken af rennen en de rest nauwelijks een blik waardig gunnen, hangt een schitterend werkje van de Vlaamse schilder Jan van Eyck, met als titel, De Madonna met Kind en kanselier Rolin.
Ik interesseer me, en misschien is dat wat oneerbiedig minder voor de schilderstijl of de belangrijkheid van het werk, maar meer voor degenen die erop staan en waarom. Voor wie wil weten wie Jan van Eyck was zou ik zeggen: Google de man en je krijgt een uitgebreide biografie.

Het werkje waar we nu voor staan ( als je in het Louvre bent ) is nogal opmerkelijk te noemen. Het is geschilderd in 1435 en was bedoeld voor de prive kapel van Nicolas Rolin. Je ziet hem devoot afgebeeld, knielend voor de Madonna met Kind en dat is meteen het vreemde eraan. Een sterveling werd nooit samen met een Heilige afgebeeld in die tijd. Wie was nu die Nicolas Rolin?

Nicolas Rolin werd geboren in Autun (1376) en speelde een grote rol in de politiek van het hertogdom Bourgondie. Hij werd kanselier in 1422 en bekleedde die post 40 jaar lang. Zijn eerste vrouw heette
Marie des Landes en zij overleed op vrij jonge leeftijd. Hij trouwde daarna met Guigone de Salis en stichtte met haar het Hospice de Beaune. (ziekenhuis voor de armlastigen)
Het geboortehuis van Rolin in Autun bestaat nog steeds en heet nu het Musee Rolin. Tevens was hij de trotse bezitter van een kasteel genaamd Chateau d`Oricourt. Hij kreeg drie zonen en had nauwe banden met de beroemde Jan zonder Vrees. De laatste was overigens peetoom van zijn jongste zoon.
Het schilderij heeft lange tijd gehangen in de kathedraal van Autun voordat het naar het Louvre in Parijs verhuisde.

Mijn mening is dat Rolin zichzelf zo devoot vond dat hij Jan van Eyck de opdracht heeft gegeven om hem op het zelfde doek te portretteren als de Madonna met Kind.

Zo`n dag in het Louvre is dodelijk vermoeiend en als je buiten bent wil je zo snel mogelijk wat eten en drinken. Trap daar niet in beste lezer. Sleep je vermoeide voeten naar de metro, spring op lijn 13 en ga naar het noorden van Parijs. Saint Denis. Eenmaal boven de grond ga je richting de Basiliek van St Denis (waar verondersteld wordt dat Jeanne D`arc daar ooit de wapens heeft neergelegd, getuige de plaquette) en dan doorkruis je vanzelf de marktplaats. Daar bevind zich een kermis voor de smaakpapillen en heb je de eettentjes voor het uitzoeken. Tip: Ga noord-afrikaans eten en de regel is dan: Hoe eenvoudiger het restaurant eruit ziet hoe beter het is.

De Madonna van Melun

In het koninklijk museum voor schone kunsten te Antwerpen hangt een schilderij waar ik bijzonder gecharmeerd van ben. De Madonna van Melun is een paneel wat tot een tweeluik behoorde het zogenaamde diptiek van Melun. Het andere paneel toont Etienne Chevalier met de heilige Stephanus en bevindt zich in Berlijn. Etienne was de schatkistbewaarder van Charles de zevende van Frankrijk. Het diptiek diende oorspronkelijk om Etiennes graf te sieren welke gelegen was in de Lievevrouwekerk te Melun.

Er wordt door deskundigen aangenomen dat als model voor de afbeelding van de madonna een dame was uitgekozen die luisterde naar de naam Agnes Sorel. Zij was de Maitresse van koning Charles de zevende en het was ook geen geheim dat Etienne Chevalier bijzonder van haar gecharmeerd was.

De schilder Jean Fouquet werd geboren in Tours omstreeks het jaar 1420 en overleed waarschijnlijk in het jaar 1480. In zijn beginjaren werkte hij in een atelier in Parijs en het is bekend dat hij in de jaren 1445-50 in Italie verbleef alwaar hij kennis maakte met de Florentijnse schilderkunst. Aan zijn stijl is ook te zien dat hij onder invloed was  van de vlaamse schilder Jan van Eyck. Hij keerde naar Frankrijk terug in het jaar 1450 en werd schilder aan het hof van Charles de zevende.

Het veronderstelde model Agnes Sorel overleed in dat zelfde jaar onder verdachte omstandigheden. Zij zou zijn vergiftigd. Zelf ben ik er niet zeker van dat zij model heeft gestaan voor dit oogverblindende werk. Wel vertonen de twee gelijkenissen, maar het was tevens bekend dat Fouquet grapjes verwerkte in zijn werk. Dat zou de kogelronde ontblote borst verklaren indien hij een maitresse af zou beelden als maagd. Of misschien wel het feit dat ze staat afgebeeld met blote schouders wat een modeverschijnsel was in die tijd waarvan wordt aangenomen dat het Agnes Sorel was die dit geintroduceerd had. Kortom, zeker weten doen we het nooit, maar het blijft een spectaculair schilderij.

Dan nog een tip: Indien je nu toch in Antwerpen bent en honger hebt gekregen van het gestaar naar dit kunstwerk, kan je terecht in het Elfde Gebod. Een uitstekend restaurant gevestigd in de Blauwmoezelstraat. Het is smaakvol ingericht, volgepropt met heiligenbeelden die erop toezien dat je het voorgeschotelde voedsel ook daadwerkelijk met smaak verorberd. De Blauwmoezelstraat is gelegen naast de Onzelievevrouwe Kathedraal van Antwerpen en de straat zit vol met aangename kroegjes waar je uitstekend kan uitbuiken.



Robert van Bury st.Edmunds

Robert stierf op 25 maart 1181 en was nog maar een kind. Hij werd als een heilige vereerd in zijn tijd, omdat hij door de Joden op goede vrijdag ritueel vermoord was. Door de kerk is hij nooit als heilige erkend.  Of de joden de moordenaars waren is overigens niet zeker. Tegenwoordig wordt aangenomen dat de Christenen er zelf de hand in hadden met als doel de Joden de schuld te geven. Voor Robert denk ik niet dat het iets uitmaakt.

Robert was een van de velen die in die tijd vermoord werd door mensen die uiting gaven aan hun haat jegens anders denkenden. We weten dit omdat toevallig zijn naam bewaard is gebleven....

Nu, precies 830 jaar later doen we nog steeds niets anders. We haten anders denkenden en op grote schaal vermoorden we nog steeds uit naam van religie mensen. De geschiedenis leert ons nu dat Robert en met hem vele anderen voor niets gestorven zijn.

En velen zullen nog volgen...