De Madonna van Melun

In het koninklijk museum voor schone kunsten te Antwerpen hangt een schilderij waar ik bijzonder gecharmeerd van ben. De Madonna van Melun is een paneel wat tot een tweeluik behoorde het zogenaamde diptiek van Melun. Het andere paneel toont Etienne Chevalier met de heilige Stephanus en bevindt zich in Berlijn. Etienne was de schatkistbewaarder van Charles de zevende van Frankrijk. Het diptiek diende oorspronkelijk om Etiennes graf te sieren welke gelegen was in de Lievevrouwekerk te Melun.

Er wordt door deskundigen aangenomen dat als model voor de afbeelding van de madonna een dame was uitgekozen die luisterde naar de naam Agnes Sorel. Zij was de Maitresse van koning Charles de zevende en het was ook geen geheim dat Etienne Chevalier bijzonder van haar gecharmeerd was.

De schilder Jean Fouquet werd geboren in Tours omstreeks het jaar 1420 en overleed waarschijnlijk in het jaar 1480. In zijn beginjaren werkte hij in een atelier in Parijs en het is bekend dat hij in de jaren 1445-50 in Italie verbleef alwaar hij kennis maakte met de Florentijnse schilderkunst. Aan zijn stijl is ook te zien dat hij onder invloed was  van de vlaamse schilder Jan van Eyck. Hij keerde naar Frankrijk terug in het jaar 1450 en werd schilder aan het hof van Charles de zevende.

Het veronderstelde model Agnes Sorel overleed in dat zelfde jaar onder verdachte omstandigheden. Zij zou zijn vergiftigd. Zelf ben ik er niet zeker van dat zij model heeft gestaan voor dit oogverblindende werk. Wel vertonen de twee gelijkenissen, maar het was tevens bekend dat Fouquet grapjes verwerkte in zijn werk. Dat zou de kogelronde ontblote borst verklaren indien hij een maitresse af zou beelden als maagd. Of misschien wel het feit dat ze staat afgebeeld met blote schouders wat een modeverschijnsel was in die tijd waarvan wordt aangenomen dat het Agnes Sorel was die dit geintroduceerd had. Kortom, zeker weten doen we het nooit, maar het blijft een spectaculair schilderij.

Dan nog een tip: Indien je nu toch in Antwerpen bent en honger hebt gekregen van het gestaar naar dit kunstwerk, kan je terecht in het Elfde Gebod. Een uitstekend restaurant gevestigd in de Blauwmoezelstraat. Het is smaakvol ingericht, volgepropt met heiligenbeelden die erop toezien dat je het voorgeschotelde voedsel ook daadwerkelijk met smaak verorberd. De Blauwmoezelstraat is gelegen naast de Onzelievevrouwe Kathedraal van Antwerpen en de straat zit vol met aangename kroegjes waar je uitstekend kan uitbuiken.