Judith van Bethulia

De Italiaanse schilder Andrea Mantegna ( 1431-1506 ) heeft ons een prachtig klein werkje nagelaten met als titel Judith en Holofernus. Het schilderstukje meet slechts 30 bij 18 cm maar vertelt ons veel over de onderstaande legende. Andrea Mantegna werd geboren ergens tussen Padua en Vicenza en was de zoon van een timmerman. Hij kwam al op jonge leeftijd onder de hoede van  Francesco Squarcione die hij in 1448 verliet om zich te vestigen als onafhankelijk kunstenaar.

Judith was een zeer aantrekkelijke dame uit Bethulia en werd alom gerespecteerd door haar liefde voor God. Het Assyrische leger onder aanvoering van Holofernus belegerde haar woonplaats Bethulia. Volgens het oude testament kreeg zij de opdracht van God om het legerkamp van de vijand binnen te gaan en Holofernus te verleiden zodat hij haar mee zou nemen naar zijn prive vertrekken. Ze voerde hem dronken en onthoofde hem. De volgende dag wisten de soldaten van Bethulia hun vijanden te verdrijven mede door het hoofd te tonen van hun legeraanvoerder Holofernus.

Op het werkje zie je afgebeeld het resultaat van deze intrige, het in een jute zak doen van het hoofd van Holofernus en de dienstmaagd die bereidwillig de zak openhoud. Het is volgens mij een van de oudste nog overgbleven afbeeldingen van dit verhaal wat inmiddels allang in de vergetelheid is geraakt. Het werkje is terug te vinden in het National Art Callery van Washington DC. Het verhaal is niet als geschiedkundig feit geaccepteerd maar is wel terug te vinden in het oude testament. Zowel rooms-katholiek als orthodox.

Het verhaal is overigens door talloze kunstenaars uitgebeeld. Donatello, Botticelli, Titiaan, Michelangelo om er maar een paar te noemen. Kortom, reden genoeg om even te googlen om de bijbehorende kunstwerken te zien. Een film is er ook over gemaakt. Deze stamt uit 1914, met in de hoofdrol een dame die luisterde naar de naam Blanche Sweet. Heel grappig, want deze is te zien op YouTube. Vele eeuwen later schreef John Crowe Ransom een prachtig gedicht over haar waarvan ik slechts een regel citeer: A wandering beauty is a blade out of its scabbard.